Με αφορμή τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με την έκταση του πρώην εργοστασίου λιπασμάτων όσο και με τις εγκρίσεις που αναμένει η COSCO για το σύνολο των έργων εκμετάλλευσης της παράκτιας ζώνης από το λιμάνι του Πειραιά μέχρι το Πέραμα μοιράσαμε το κείμενο που ακολουθεί.
Το κείμενο σε pdf.
Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν σοβαρές εξελίξεις τόσο σχετικά με την έκταση του πρώην εργοστασίου λιπασμάτων στη Δραπετσώνα, όσο και σχετικά με τις εγκρίσεις που αναμένει η COSCO για το σύνολο των έργων εκμετάλλευσης της παράκτιας ζώνης, στα όποια θέλει να προχωρήσει, από το λιμάνι του Πειραιά μέχρι το Πέραμα, με βάση το MASTER PLAN και τα συμπληρωματικά έργα που έχει καταθέσει, το οποίο υπενθυμίζουμε ότι είναι αυτό που είχε εκπονήσει ήδη από το 2011 ο τότε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ) Γιώργος Ανωμερίτης με σκοπό τότε την πώληση του ΟΛΠ και την προσέλκυση επενδυτών (όπως η COSCO που από το 2016 έχει το 51% του μετοχικού κεφαλαίου του ΟΛΠ και από το 2021, με την ολοκλήρωση των υποχρεωτικών επενδύσεων, θα αποκτήσει το 67%).
Η πρώτη εξέλιξη αφορά στη δημοσίευση Φύλλου Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Αρ. Φύλλου 281, 4/6/2019), το οποίο επικύρωσε την απόφαση 133/2019 της Περιφέρειας Αττικής στις 7/5/2019, ενόψει των εκλογών για τους Δήμους και τις Περιφέρειες, για «Απαλλοτρίωση Χώρου Πρώην Εργοστασίου Λιπασμάτων για την Κατασκευή Μητροπολιτικού Πάρκου Πρασίνου του Εργοστασίου Λιπασμάτων Δραπετσώνας με διάθεση πίστωσης ύψους 17.500.000 €».
Ανάμεσα στους άλλους σκοπούς που ορίζει η Περιφέρεια Αττικής για την απαλλοτρίωση της έκτασης, διαβάζουμε: «Εξυγίανση του εδάφους / υπεδάφους από τα παραπροϊόντα που εναποτίθεντο κατά την περίοδο λειτουργίας του εργοστασίου και τα οποία σήμερα εξακολουθούν να ρυπαίνουν την ευρύτερη περιοχή δημιουργώντας συνθήκες επικινδυνότητας για την υγεία των κατοίκων».
Πρόκειται για την πλέον απροκάλυπτη παραδοχή, αυτού που χρόνια καταθέτουν οι πρωτοβουλίες αγώνα, οι συνελεύσεις κατοίκων και οι αυτοοργανωμένες συλλογικότητες της περιοχής. Ότι δηλαδή κατά την πολυετή λειτουργία του εργοστασίου έχει υπάρξει τοξική επιμόλυνση του εδάφους/υπεδάφους με φωσφογύψο, διοξίνες, κλοφέν (ένα ιδιαίτερα τοξικό υγρό που περιέχει υψηλό ποσοστό χλώριου και χρησιμοποιείται σε ηλεκτρικούς πυκνωτές, μετασχηματιστές και αντιστάσεις), φθόριο, βαριά μέταλλα κ.α. Απέναντι στους κομπασμένους δημαγωγούς της κάθε τοπικής, περιφερειακής και κεντρικής εξουσίας, που αντιμετωπίζουν τις περιοχές μας (από καταβολής τους) ως ανθρώπινες χωματερές των κατώτερων στρωμάτων.
Το εργοστάσιο Λιπασμάτων της Δραπετσώνας ήταν βιομηχανική μονάδα της εταιρείας «Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων» (Α.Ε.Ε.Χ.Π.Λ.). Ιδρύθηκε το 1909 από τον Ν. Κανελλόπουλο και κάποιες δεκαετίες αργότερα πέρασε ως κληροδότημα στον Αλέξανδρο Αθανασιάδη Μποδοσάκη. Το 1993 λόγω χρεών μπήκε σε διαδικασία «εκκαθάρισης», πέρασε στην ιδιοκτησία της Εθνικής Τράπεζας και το 1999 μετά από 90 χρόνια, έπαυσε οριστικά να λειτουργεί, έχοντας στιγματίσει την ευρύτερη περιοχή με την εκτεταμένη μόλυνση και τις σοβαρές ασθένειες εργαζομένων και κατοίκων.
Ενδεικτικό παράδειγμα των τοξικών αποβλήτων του εργοστασίου και του τρόπου «διαχείρισής» τους, αποτελούν οι 10 εκατομμύρια τόνοι φωσφογύψου στο Σχιστό. Μια ραδιενεργή βόμβα που επίσης έγινε γνωστή χρόνια μετά την παύση λειτουργίας του εργοστασίου. Παραθέτουμε άρθρο του Αυγούστου 2008, από καθεστωτική εφημερίδα, με τίτλο «Ραδιενεργή χωματερή το όρος Αιγάλεω - ΒΟΥΝΑ ΦΩΣΦΟΓΥΨΟΥ, Ράδιο - 226 απειλεί τη δημόσια υγεία»:
«Το πιο σοβαρό πρόβλημα ρύπανσης στο όρος Αιγάλεω είναι οι 10 εκατομμύρια τόνοι ραδιενεργού φωσφογύψου, η «κληρονομιά» που άφησε το πρώην εργοστάσιο Φωσφορικών Λιπασμάτων της Δραπετσώνας στη Δυτική Αττική... Από το 1979 έως το 1999 ο φωσφογύψος απορριπτόταν επιφανειακά στα Λακκώματα Σχιστού Περάματος, δίπλα από τον πυκνοκατοικημένο οικισμό του Αγίου Μηνά Κερατσινίου. Σήμερα τα βουνά φωσφογύψου καταλαμβάνουν 125 στρέμματα, από τα οποία τα 50 στρέμματα έχουν εξυγιανθεί, με χρηματοδότηση του ΥΠΕΧΩΔΕ, ενώ υπολείπεται η αποκατάσταση 75 στρεμμάτων. Τα απόβλητα αυτά παρουσιάζουν αυξημένη φυσική ραδιενέργεια, λόγω του ότι ο φωσφογύψος συγκεντρώνει υψηλά ποσοστά Ραδίου-226 (Ra-226). Σύμφωνα με την «Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας» (ΕΕΑΕ) που διενήργησε δειγματοληπτικούς ελέγχους στο Σχιστό, οι συγκεντρώσεις Ra-226 στις εναποθέσεις φωσφογύψου είναι αυξημένες και κυμαίνονται από 580 έως 1180 Bq/kg, ενώ οι τυπικές συγκεντρώσεις στα ελληνικά εδάφη κυμαίνονται από 15 έως 100 Bq/kg. Αυτές οι υψηλές συγκεντρώσεις, όπως εξηγούν οι επιστήμονες, αποτελούν μόνιμη απειλή για τη δημόσια υγεία, δεδομένου ότι το Ra-226 σχετίζεται με καρκινογενέσεις. Από τα 125 στρέμματα. σήμερα έχουν καλυφθεί με μεμβράνες και χώμα τα 50 στρέμματα.»
Ο φωσφογύψος είναι το παραπροϊόν που σχηματίζεται κατά τη διεργασία παραγωγής φωσφορικού λιπάσματος. Προκύπτει από την αντίδραση του φωσφορικού ορυκτού (πρώτη ύλη) με θειικό οξύ για την παραγωγή φωσφορικού οξέος, το οποίο με αμμωνία δίνει φωσφορικό αμμώνιο, που είναι και η βάση για την παραγωγή μικτών φωσφορικών λιπασμάτων. Είναι ένα ανόργανο στερεό υπόλειμμα, που περιέχει μεταξύ άλλων βαρέα μέταλλα και ραδιενεργά στοιχεία.
Το Ράδιο είναι ιδιαίτερα ραδιενεργό υλικό και όπου εντοπίζεται πρέπει να γίνεται επίσης έλεγχος των υδάτων (πόσιμων και υπόγειων) για Ραδόνιο. Ενώ καμία οικοδομική δραστηριότητα δεν επιτρέπεται σε περιοχή που έχει θαφτεί φωσφογύψος, αν πρώτα δεν γίνουν μετρήσεις ραδιενέργειας στο υπέδαφος. Στο υπέδαφος του πρώην εργοστασίου λιπασμάτων υπάρχει επιχωματωμένος φωσφογύψος και άλλα τοξικά απόβλητα; Γιατί μετά από 20 χρόνια στο έδαφος αυτό δεν ανθίζει απολύτως τίποτα εκτός από κάτι ξερόχορτα;
Μετά τις πρώτες αντιδράσεις και τον εκτεταμένο ψιθυρισμό που ακολούθησαν την ανακοίνωση για ανάγκη απορρύπανσης του εδάφους, ο επανεκλεγείς δήμαρχος Χρήστος Βρεττάκος, με την επιστολή του «Ραδιολογικός Έλεγχος του χώρου της ευρύτερης βιομηχανικής περιοχής του πρώην εργοστασίου λιπασμάτων της Δραπετσώνας», ζήτησε ενημέρωση σχετικά με την ισχύουσα έκθεση της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΕΕΑΕ), βάσει της οποίας προχώρησε τα προηγούμενα χρόνια σε επεμβάσεις στην περιοχή των 86 στρεμμάτων του πρώην εργοστασίου (συναυλιακός χώρος, θεατράκι, αθλητικοί χώροι και όρμος Κράκαρη). Στην απάντησή της η επιτροπή αναφέρει ότι «οι εργασίες διαμόρφωσης του χώρου της ευρύτερης βιομηχανικής περιοχής του πρώην εργοστασίου λιπασμάτων της Δραπετσώνας, όπως αυτές περιγράφονται στο έγγραφό του Δήμου, δεν επιφέρουν αλλαγές από άποψη ακτινοπροστασίας στην περιοχή. Συνεπώς, τα διαλαμβανόμενα στην τελική έκθεση του Έργου «Ραδιολογικός Έλεγχος του Χώρου της Ευρύτερης Βιομηχανικής Περιοχής του Πρώην Εργοστασίου Λιπασμάτων της Δραπετσώνας, εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα. Ωστόσο, σε περίπτωση μελλοντικής αλλαγής χρήσης, ιδιαίτερα αν αυτή προϋποθέτει εργασίες βαθέων εκσκαφών, ο ιδιοκτήτης της περιοχής απαιτείται να ενημερώσει την ΕΕΑΕ ώστε να πραγματοποιηθούν κατάλληλες υποδείξεις, αν αυτό κριθεί αναγκαίο.»
Η επιστημονική αυτή επιτροπή, πρέπει μάλλον να έχει πολύ δουλειά και δεν κρίνει σκόπιμο να επαναλάβει μετρήσεις «Ραδιολογικού Ελέγχου» και αναφέρεται σταθερά σε μετρήσεις που έχει κάνει το 2006, διαβεβαιώνοντας (σε ρόλο μέντιουμ) ότι από τότε μέχρι σήμερα, με βάση αυτά που της περιγράφουν, δεν έχει υπάρξει καμία μεταβολή των δεδομένων, οπότε δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας.
Από την άλλη, όμως, γνωρίζοντας (και αυτή όπως και οι υπόλοιποι θεσμικοί φορείς) την τοξικότητα του εδάφους, προφανώς από μετρήσεις του παρελθόντος που σκόπιμα δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας, αναφέρει ότι αν πρόκειται να γίνουν «εργασίες βαθέων εκσκαφών» απαιτείται να ενημερωθεί η επιτροπή τους «ώστε να πραγματοποιηθούν κατάλληλες υποδείξεις, αν αυτό κριθεί αναγκαίο». Μας δουλεύουν ψιλό γαζί. Κρατική υπηρεσία που απλά κάποιοι κόβουν μισθό και βγάζουν πορίσματα σύμφωνα με τις άνωθεν υποδείξεις που δέχονται.
2.
Το άλλο σοβαρό ζήτημα που εγείρεται είναι ο παραπλανητικός τίτλος της απόφασης της περιφέρειας και του ΦΕΚ: «…Κατασκευή Μητροπολιτικού Πάρκου Πρασίνου…». Στα σχετικά έγγραφα στα οποία αναφέρεται το ΦΕΚ, εντάσσεται και το «από Νοέμβριο 2018 Σχέδιο Γενικής Διάταξης Master Plan που συντάχθηκε από τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Κερατσινίου Δραπετσώνας και αφορά στην Ανάπλαση της πρώην Λιμενοβιομηχανικής Περιοχής Λιπασμάτων»
Αυτό το σχέδιο του Δήμου Κερατσινίου – Δραπετσώνας βασίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στα πρώτα βραβεία του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, που προκήρυξε τον Ιούνιο 2016 η Περιφέρεια Αττικής και πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο 2017, με το ποσό των 100.000 ευρώ, για τη μελέτη ανάπλασης των 640 στρεμμάτων της πρώην λιμενοβιομηχανικής περιοχής των Λιπασμάτων. Αυτά που προβλέπει το προτεινόμενο σχέδιο του Δήμου Κερατσινίου - Δραπετσώνας για την «ανάπλαση της περιοχής» απέχουν πολύ από την πρόβλεψη «μητροπολιτικού πάρκου»:
Στο κτίριο επιστημονικών ερευνών έδωσε έμφαση και η νέα κυβέρνηση, στις προγραμματικές δηλώσεις του νέου πρωθυπουργού στη βουλή, όπου αναφέρθηκε σε «Διεθνές Κέντρο Καινοτομίας που θα δημιουργηθεί στον χώρο των παλαιών λιπασμάτων».
Επομένως, ο τίτλος “μητροπολιτικό πάρκο” είναι απλά μια φάρσα και ο όλος σχεδιασμός δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το πρόταγμα των αγωνιζόμενων κατοίκων (πρωτοβουλιών, συνελεύσεων, συλλογικοτήτων), περισσότερο από μια δεκαετία τώρα, για ενιαίο άλσος υψηλής ζώνης πρασίνου. Τα περισσότερα έργα που προτείνονται αφορούν στη χρήση και αναδιαμόρφωση των ήδη υπαρχουσών εγκαταστάσεων για τη δημιουργία πολιτιστικών χώρων και συνεδριακών κέντρων, ενώ το κομμάτι πρασίνου (που ακόμα και στις τρισδιάστατες αποτυπώσεις των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών αφορά κυρίως γκαζόν και χαμηλή βλάστηση) εμφανίζεται σε ελάχιστα σημεία ως η απαραίτητη αισθητική συνοδεία του τσιμέντου που ετοιμάζεται να ριχτεί σε τόνους στην περιοχή.
Με αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, σκοπεύουν να αποδοθούν τα πρώην λιπάσματα στον “λαό των περιοχών” και οι κάτοικοι πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι με αυτό που θα μας «παραχωρηθεί». Το επονομαζόμενο “μητροπολιτικό πάρκο” θα είναι στην πραγματικότητα ένας τόπος εκπλήρωσης κάθε μικροπολιτικής σκοπιμότητας που θα ικανοποιεί τόσο την COSCO όσο και τους κρατικούς και τοπικούς διαχειριστές στο όνομα της “ανάπτυξης” και του “πολιτισμού”. Μια στριγμωγμένη και περιφραγμένη γωνιά περιπάτου, συναυλιών και αθλητικών δραστηριοτήτων, δίπλα σε καζάνια και διυλιστήρια, πολυώροφα κτήρια, τεράστιες αποθήκες, σιλό που συσκευάζουν τσιμέντο, εγκαταστάσεις που επεξεργάζονται τα λύματα όλης της Αττικής, ακούγοντας 12 μήνες τους γερανούς και τα κλαρκ να φορτοεκφορτώνουν 24 ώρες το 24ώρο κοντέινερ εμπορευμάτων. Αυτό που αποκρύβεται με κάθε επιμέλεια είναι ότι αυτό που σχεδιάζουν μέρα με τη μέρα κράτος, κεφάλαιο, δήμοι, περιφέρειες σε αγαστή συνεργασία, είναι ένας τόπος κανονικοποίησης στα μάτια μας της συνθήκης της εκμετάλλευσης, της υποταγής, της λεηλασίας, ένα χωνευτήρι στο οποίο όλα μπορούν να συνυπάρχουν και να συμβιώνουν. Όπως είχαμε γράψει σε κείμενο μας πέρσι, «ο εχθρός του καλού είναι το λιγότερο κακό».
3.
Σχετικά με τη δεύτερη εξέλιξη, αυτή αφορά στα έργα του Master Plan και τα συμπληρωματικά έργα που έχει υποβάλει προς έγκριση η COSCO για την παράκτια ζώνη από το λιμάνι του Πειραιά μέχρι το Πέραμα.
Οι αρχικές “αντιρρήσεις” και τα “εμπόδια” της Επιτροπής Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ) του προηγούμενου διαστήματος, για μέρος των σχεδιασμένων προαιρετικών επενδύσεων της COSCO που περιλαμβάνονταν στο master plan, δια μαγείας και με τις “αναγκαίες διασαφήσεις” της COSCO κάμφθηκαν όλως συμπτωματικώς λίγες μέρες πριν τις εκλογές και αφού είχε εκδοθεί το ΦΕΚ για την ανάπλαση των Λιπασμάτων. Η τελική απόφαση της έγκρισης του συνόλου των επενδύσεων της COSCO μετατέθηκε πλέον στην επόμενη κυβέρνηση. Ήδη τα δεδομένα δείχνουν αυτό που διαφαινόταν εξ αρχής. Και το κέντρο logistics στην περιοχή του πρώην ΟΔΔΥ και τα δύο τερατουργήματα – πολυώροφα κτήρια στάθμευσης οχημάτων δίπλα στο car terminal και η νέα προβλήτα κρουαζιέρας και τα τετράστερα και πεντάστερα ξενοδοχεία θα κατασκευαστούν κανονικά. Ακόμα και το εμπορικό κέντρο τύπου mall παρά τις αντιρρήσεις που έχει η ΕΣΑΛ εκτιμούμε ότι θα κατασκευαστεί. Μετά από σύσκεψη του νέου υπουργού Πλακιωτάκη με τον αναπληρωτή Διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΛΠ Άγγελο Καρακώστα και τον εκπρόσωπο του ΤΑΙΠΕΔ στο ΔΣ Λιάγκο, αποφασίστηκε ότι μέχρι τον Σεπτέμβριο όλα τα τεχνικά και νομικά κωλύματα πρέπει να έχουν λυθεί για να ξεκινήσει η υλοποίηση της καπιταλιστικής επένδυσης. Γι’ αυτό πρέπει να υποβάλει η COSCO επικαιροποιημένο το master plan το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, ώστε σε “πνεύμα καλής διάθεσης και συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων” να προχωρήσει το σχέδιο.
Η σιωπή των τοπικών αρχοντίσκων για μία ακόμη φορά είναι εκκωφαντική μάλλον στο πνεύμα καλής θέλησης για την απρόσκοπτη ολοκλήρωση των επενδύσεων της COSCO με τα αντίστοιχα ανταλλάγματα. Εξάλλου, οι δήμαρχοι Βρεττάκος και Λαγουδάκης είχαν σιωπήσει επιδεικτικά στην ιδιωτικοποίηση του λιμανιού και το master plan της COSCO με αντάλλαγμα την παραχώρηση εκτάσεων (όπως τα 86 στρέμματα που ανήκαν στον ΟΛΠ στην περιοχή των πρώην Λιπασμάτων και τα οποία αποδόθηκαν στον Δήμο Κερατσινίου – Δραπετσώνας για να προσφέρει βρώμικο άρτο και διάφορα αστικά θεάματα με το καλοκαιρινό φεστιβάλ του) και παροχή του 3,5% των κρατικών εσόδων από τα «οφέλη» της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ στους δήμους Πειραιά, Κερατσινίου-Δραπετσώνας και Περάματος, από τα οποία ο δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας παίρνει το 20% και ο δήμος Περάματος το 27%. Τώρα ο δήμαρχος Βρεττάκος, που “διερρήγνυε τα ιμάτιά του” ειδικά για το κέντρο logistics στον πρώην ΟΔΔΥ σιωπεί ηχηρά για μία ακόμη φορά, όπως και ο “θεσμικός διόσκουρός” του στην Περιφέρεια και πλέον απερχόμενος αντιπεριφερειάρχης Γαβρίλης (τις χλιαρές διαμαρτυρίες τους στη συνεδρίαση της επιτροπής τις αντιλαμβανόμαστε ως κινήσεις εντυπωσιασμού προς λαϊκή κατανάλωση).
Το κείμενο σε pdf.
Ακολουθεί το κείμενο:
Περιοχή πρώην λιπασμάτων
Master Plan COSCO
Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν σοβαρές εξελίξεις τόσο σχετικά με την έκταση του πρώην εργοστασίου λιπασμάτων στη Δραπετσώνα, όσο και σχετικά με τις εγκρίσεις που αναμένει η COSCO για το σύνολο των έργων εκμετάλλευσης της παράκτιας ζώνης, στα όποια θέλει να προχωρήσει, από το λιμάνι του Πειραιά μέχρι το Πέραμα, με βάση το MASTER PLAN και τα συμπληρωματικά έργα που έχει καταθέσει, το οποίο υπενθυμίζουμε ότι είναι αυτό που είχε εκπονήσει ήδη από το 2011 ο τότε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ) Γιώργος Ανωμερίτης με σκοπό τότε την πώληση του ΟΛΠ και την προσέλκυση επενδυτών (όπως η COSCO που από το 2016 έχει το 51% του μετοχικού κεφαλαίου του ΟΛΠ και από το 2021, με την ολοκλήρωση των υποχρεωτικών επενδύσεων, θα αποκτήσει το 67%).
1.
Η πρώτη εξέλιξη αφορά στη δημοσίευση Φύλλου Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Αρ. Φύλλου 281, 4/6/2019), το οποίο επικύρωσε την απόφαση 133/2019 της Περιφέρειας Αττικής στις 7/5/2019, ενόψει των εκλογών για τους Δήμους και τις Περιφέρειες, για «Απαλλοτρίωση Χώρου Πρώην Εργοστασίου Λιπασμάτων για την Κατασκευή Μητροπολιτικού Πάρκου Πρασίνου του Εργοστασίου Λιπασμάτων Δραπετσώνας με διάθεση πίστωσης ύψους 17.500.000 €».
Ανάμεσα στους άλλους σκοπούς που ορίζει η Περιφέρεια Αττικής για την απαλλοτρίωση της έκτασης, διαβάζουμε: «Εξυγίανση του εδάφους / υπεδάφους από τα παραπροϊόντα που εναποτίθεντο κατά την περίοδο λειτουργίας του εργοστασίου και τα οποία σήμερα εξακολουθούν να ρυπαίνουν την ευρύτερη περιοχή δημιουργώντας συνθήκες επικινδυνότητας για την υγεία των κατοίκων».
Πρόκειται για την πλέον απροκάλυπτη παραδοχή, αυτού που χρόνια καταθέτουν οι πρωτοβουλίες αγώνα, οι συνελεύσεις κατοίκων και οι αυτοοργανωμένες συλλογικότητες της περιοχής. Ότι δηλαδή κατά την πολυετή λειτουργία του εργοστασίου έχει υπάρξει τοξική επιμόλυνση του εδάφους/υπεδάφους με φωσφογύψο, διοξίνες, κλοφέν (ένα ιδιαίτερα τοξικό υγρό που περιέχει υψηλό ποσοστό χλώριου και χρησιμοποιείται σε ηλεκτρικούς πυκνωτές, μετασχηματιστές και αντιστάσεις), φθόριο, βαριά μέταλλα κ.α. Απέναντι στους κομπασμένους δημαγωγούς της κάθε τοπικής, περιφερειακής και κεντρικής εξουσίας, που αντιμετωπίζουν τις περιοχές μας (από καταβολής τους) ως ανθρώπινες χωματερές των κατώτερων στρωμάτων.
Το εργοστάσιο Λιπασμάτων της Δραπετσώνας ήταν βιομηχανική μονάδα της εταιρείας «Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων» (Α.Ε.Ε.Χ.Π.Λ.). Ιδρύθηκε το 1909 από τον Ν. Κανελλόπουλο και κάποιες δεκαετίες αργότερα πέρασε ως κληροδότημα στον Αλέξανδρο Αθανασιάδη Μποδοσάκη. Το 1993 λόγω χρεών μπήκε σε διαδικασία «εκκαθάρισης», πέρασε στην ιδιοκτησία της Εθνικής Τράπεζας και το 1999 μετά από 90 χρόνια, έπαυσε οριστικά να λειτουργεί, έχοντας στιγματίσει την ευρύτερη περιοχή με την εκτεταμένη μόλυνση και τις σοβαρές ασθένειες εργαζομένων και κατοίκων.
Ενδεικτικό παράδειγμα των τοξικών αποβλήτων του εργοστασίου και του τρόπου «διαχείρισής» τους, αποτελούν οι 10 εκατομμύρια τόνοι φωσφογύψου στο Σχιστό. Μια ραδιενεργή βόμβα που επίσης έγινε γνωστή χρόνια μετά την παύση λειτουργίας του εργοστασίου. Παραθέτουμε άρθρο του Αυγούστου 2008, από καθεστωτική εφημερίδα, με τίτλο «Ραδιενεργή χωματερή το όρος Αιγάλεω - ΒΟΥΝΑ ΦΩΣΦΟΓΥΨΟΥ, Ράδιο - 226 απειλεί τη δημόσια υγεία»:
«Το πιο σοβαρό πρόβλημα ρύπανσης στο όρος Αιγάλεω είναι οι 10 εκατομμύρια τόνοι ραδιενεργού φωσφογύψου, η «κληρονομιά» που άφησε το πρώην εργοστάσιο Φωσφορικών Λιπασμάτων της Δραπετσώνας στη Δυτική Αττική... Από το 1979 έως το 1999 ο φωσφογύψος απορριπτόταν επιφανειακά στα Λακκώματα Σχιστού Περάματος, δίπλα από τον πυκνοκατοικημένο οικισμό του Αγίου Μηνά Κερατσινίου. Σήμερα τα βουνά φωσφογύψου καταλαμβάνουν 125 στρέμματα, από τα οποία τα 50 στρέμματα έχουν εξυγιανθεί, με χρηματοδότηση του ΥΠΕΧΩΔΕ, ενώ υπολείπεται η αποκατάσταση 75 στρεμμάτων. Τα απόβλητα αυτά παρουσιάζουν αυξημένη φυσική ραδιενέργεια, λόγω του ότι ο φωσφογύψος συγκεντρώνει υψηλά ποσοστά Ραδίου-226 (Ra-226). Σύμφωνα με την «Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας» (ΕΕΑΕ) που διενήργησε δειγματοληπτικούς ελέγχους στο Σχιστό, οι συγκεντρώσεις Ra-226 στις εναποθέσεις φωσφογύψου είναι αυξημένες και κυμαίνονται από 580 έως 1180 Bq/kg, ενώ οι τυπικές συγκεντρώσεις στα ελληνικά εδάφη κυμαίνονται από 15 έως 100 Bq/kg. Αυτές οι υψηλές συγκεντρώσεις, όπως εξηγούν οι επιστήμονες, αποτελούν μόνιμη απειλή για τη δημόσια υγεία, δεδομένου ότι το Ra-226 σχετίζεται με καρκινογενέσεις. Από τα 125 στρέμματα. σήμερα έχουν καλυφθεί με μεμβράνες και χώμα τα 50 στρέμματα.»
Ο φωσφογύψος είναι το παραπροϊόν που σχηματίζεται κατά τη διεργασία παραγωγής φωσφορικού λιπάσματος. Προκύπτει από την αντίδραση του φωσφορικού ορυκτού (πρώτη ύλη) με θειικό οξύ για την παραγωγή φωσφορικού οξέος, το οποίο με αμμωνία δίνει φωσφορικό αμμώνιο, που είναι και η βάση για την παραγωγή μικτών φωσφορικών λιπασμάτων. Είναι ένα ανόργανο στερεό υπόλειμμα, που περιέχει μεταξύ άλλων βαρέα μέταλλα και ραδιενεργά στοιχεία.
Το Ράδιο είναι ιδιαίτερα ραδιενεργό υλικό και όπου εντοπίζεται πρέπει να γίνεται επίσης έλεγχος των υδάτων (πόσιμων και υπόγειων) για Ραδόνιο. Ενώ καμία οικοδομική δραστηριότητα δεν επιτρέπεται σε περιοχή που έχει θαφτεί φωσφογύψος, αν πρώτα δεν γίνουν μετρήσεις ραδιενέργειας στο υπέδαφος. Στο υπέδαφος του πρώην εργοστασίου λιπασμάτων υπάρχει επιχωματωμένος φωσφογύψος και άλλα τοξικά απόβλητα; Γιατί μετά από 20 χρόνια στο έδαφος αυτό δεν ανθίζει απολύτως τίποτα εκτός από κάτι ξερόχορτα;
Μετά τις πρώτες αντιδράσεις και τον εκτεταμένο ψιθυρισμό που ακολούθησαν την ανακοίνωση για ανάγκη απορρύπανσης του εδάφους, ο επανεκλεγείς δήμαρχος Χρήστος Βρεττάκος, με την επιστολή του «Ραδιολογικός Έλεγχος του χώρου της ευρύτερης βιομηχανικής περιοχής του πρώην εργοστασίου λιπασμάτων της Δραπετσώνας», ζήτησε ενημέρωση σχετικά με την ισχύουσα έκθεση της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΕΕΑΕ), βάσει της οποίας προχώρησε τα προηγούμενα χρόνια σε επεμβάσεις στην περιοχή των 86 στρεμμάτων του πρώην εργοστασίου (συναυλιακός χώρος, θεατράκι, αθλητικοί χώροι και όρμος Κράκαρη). Στην απάντησή της η επιτροπή αναφέρει ότι «οι εργασίες διαμόρφωσης του χώρου της ευρύτερης βιομηχανικής περιοχής του πρώην εργοστασίου λιπασμάτων της Δραπετσώνας, όπως αυτές περιγράφονται στο έγγραφό του Δήμου, δεν επιφέρουν αλλαγές από άποψη ακτινοπροστασίας στην περιοχή. Συνεπώς, τα διαλαμβανόμενα στην τελική έκθεση του Έργου «Ραδιολογικός Έλεγχος του Χώρου της Ευρύτερης Βιομηχανικής Περιοχής του Πρώην Εργοστασίου Λιπασμάτων της Δραπετσώνας, εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα. Ωστόσο, σε περίπτωση μελλοντικής αλλαγής χρήσης, ιδιαίτερα αν αυτή προϋποθέτει εργασίες βαθέων εκσκαφών, ο ιδιοκτήτης της περιοχής απαιτείται να ενημερώσει την ΕΕΑΕ ώστε να πραγματοποιηθούν κατάλληλες υποδείξεις, αν αυτό κριθεί αναγκαίο.»
Η επιστημονική αυτή επιτροπή, πρέπει μάλλον να έχει πολύ δουλειά και δεν κρίνει σκόπιμο να επαναλάβει μετρήσεις «Ραδιολογικού Ελέγχου» και αναφέρεται σταθερά σε μετρήσεις που έχει κάνει το 2006, διαβεβαιώνοντας (σε ρόλο μέντιουμ) ότι από τότε μέχρι σήμερα, με βάση αυτά που της περιγράφουν, δεν έχει υπάρξει καμία μεταβολή των δεδομένων, οπότε δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας.
Από την άλλη, όμως, γνωρίζοντας (και αυτή όπως και οι υπόλοιποι θεσμικοί φορείς) την τοξικότητα του εδάφους, προφανώς από μετρήσεις του παρελθόντος που σκόπιμα δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας, αναφέρει ότι αν πρόκειται να γίνουν «εργασίες βαθέων εκσκαφών» απαιτείται να ενημερωθεί η επιτροπή τους «ώστε να πραγματοποιηθούν κατάλληλες υποδείξεις, αν αυτό κριθεί αναγκαίο». Μας δουλεύουν ψιλό γαζί. Κρατική υπηρεσία που απλά κάποιοι κόβουν μισθό και βγάζουν πορίσματα σύμφωνα με τις άνωθεν υποδείξεις που δέχονται.
2.
Το άλλο σοβαρό ζήτημα που εγείρεται είναι ο παραπλανητικός τίτλος της απόφασης της περιφέρειας και του ΦΕΚ: «…Κατασκευή Μητροπολιτικού Πάρκου Πρασίνου…». Στα σχετικά έγγραφα στα οποία αναφέρεται το ΦΕΚ, εντάσσεται και το «από Νοέμβριο 2018 Σχέδιο Γενικής Διάταξης Master Plan που συντάχθηκε από τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Κερατσινίου Δραπετσώνας και αφορά στην Ανάπλαση της πρώην Λιμενοβιομηχανικής Περιοχής Λιπασμάτων»
Αυτό το σχέδιο του Δήμου Κερατσινίου – Δραπετσώνας βασίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στα πρώτα βραβεία του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, που προκήρυξε τον Ιούνιο 2016 η Περιφέρεια Αττικής και πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο 2017, με το ποσό των 100.000 ευρώ, για τη μελέτη ανάπλασης των 640 στρεμμάτων της πρώην λιμενοβιομηχανικής περιοχής των Λιπασμάτων. Αυτά που προβλέπει το προτεινόμενο σχέδιο του Δήμου Κερατσινίου - Δραπετσώνας για την «ανάπλαση της περιοχής» απέχουν πολύ από την πρόβλεψη «μητροπολιτικού πάρκου»:
- μετατροπή του εργοστασίου υαλουργίας σε κέντρο θαλασσοθεραπείας
- διαµόρφωση στεγασµένης αγοράς για μικρούς παραγωγούς ώστε να την επισκέπτονται και οι τουρίστες της κρουαζιέρας
- μετατροπή του παλιού σιλό σε πολυχώρο προβολών και του υποσταθµού ΔΕΗ µε την καµινάδα του σε Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων Βυθού
- διαµόρφωση τριών κλειστών γυµναστηρίων και ανοικτών γηπέδων
- παιδιατρικό νοσοκοµείο και κτίριο για στέγαση επιστηµονικών ερευνών
- υπαίθριο συναυλιακό χώρο, ναυταθλητικό κέντρο µε εργαστήριο καραβοµαραγκοποιίας στο κτίριο των παλαιών σφαγείων
- τέσσερα υπόγεια πάρκινγκ
Στο κτίριο επιστημονικών ερευνών έδωσε έμφαση και η νέα κυβέρνηση, στις προγραμματικές δηλώσεις του νέου πρωθυπουργού στη βουλή, όπου αναφέρθηκε σε «Διεθνές Κέντρο Καινοτομίας που θα δημιουργηθεί στον χώρο των παλαιών λιπασμάτων».
Επομένως, ο τίτλος “μητροπολιτικό πάρκο” είναι απλά μια φάρσα και ο όλος σχεδιασμός δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το πρόταγμα των αγωνιζόμενων κατοίκων (πρωτοβουλιών, συνελεύσεων, συλλογικοτήτων), περισσότερο από μια δεκαετία τώρα, για ενιαίο άλσος υψηλής ζώνης πρασίνου. Τα περισσότερα έργα που προτείνονται αφορούν στη χρήση και αναδιαμόρφωση των ήδη υπαρχουσών εγκαταστάσεων για τη δημιουργία πολιτιστικών χώρων και συνεδριακών κέντρων, ενώ το κομμάτι πρασίνου (που ακόμα και στις τρισδιάστατες αποτυπώσεις των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών αφορά κυρίως γκαζόν και χαμηλή βλάστηση) εμφανίζεται σε ελάχιστα σημεία ως η απαραίτητη αισθητική συνοδεία του τσιμέντου που ετοιμάζεται να ριχτεί σε τόνους στην περιοχή.
Με αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, σκοπεύουν να αποδοθούν τα πρώην λιπάσματα στον “λαό των περιοχών” και οι κάτοικοι πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι με αυτό που θα μας «παραχωρηθεί». Το επονομαζόμενο “μητροπολιτικό πάρκο” θα είναι στην πραγματικότητα ένας τόπος εκπλήρωσης κάθε μικροπολιτικής σκοπιμότητας που θα ικανοποιεί τόσο την COSCO όσο και τους κρατικούς και τοπικούς διαχειριστές στο όνομα της “ανάπτυξης” και του “πολιτισμού”. Μια στριγμωγμένη και περιφραγμένη γωνιά περιπάτου, συναυλιών και αθλητικών δραστηριοτήτων, δίπλα σε καζάνια και διυλιστήρια, πολυώροφα κτήρια, τεράστιες αποθήκες, σιλό που συσκευάζουν τσιμέντο, εγκαταστάσεις που επεξεργάζονται τα λύματα όλης της Αττικής, ακούγοντας 12 μήνες τους γερανούς και τα κλαρκ να φορτοεκφορτώνουν 24 ώρες το 24ώρο κοντέινερ εμπορευμάτων. Αυτό που αποκρύβεται με κάθε επιμέλεια είναι ότι αυτό που σχεδιάζουν μέρα με τη μέρα κράτος, κεφάλαιο, δήμοι, περιφέρειες σε αγαστή συνεργασία, είναι ένας τόπος κανονικοποίησης στα μάτια μας της συνθήκης της εκμετάλλευσης, της υποταγής, της λεηλασίας, ένα χωνευτήρι στο οποίο όλα μπορούν να συνυπάρχουν και να συμβιώνουν. Όπως είχαμε γράψει σε κείμενο μας πέρσι, «ο εχθρός του καλού είναι το λιγότερο κακό».
3.
Σχετικά με τη δεύτερη εξέλιξη, αυτή αφορά στα έργα του Master Plan και τα συμπληρωματικά έργα που έχει υποβάλει προς έγκριση η COSCO για την παράκτια ζώνη από το λιμάνι του Πειραιά μέχρι το Πέραμα.
Οι αρχικές “αντιρρήσεις” και τα “εμπόδια” της Επιτροπής Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ) του προηγούμενου διαστήματος, για μέρος των σχεδιασμένων προαιρετικών επενδύσεων της COSCO που περιλαμβάνονταν στο master plan, δια μαγείας και με τις “αναγκαίες διασαφήσεις” της COSCO κάμφθηκαν όλως συμπτωματικώς λίγες μέρες πριν τις εκλογές και αφού είχε εκδοθεί το ΦΕΚ για την ανάπλαση των Λιπασμάτων. Η τελική απόφαση της έγκρισης του συνόλου των επενδύσεων της COSCO μετατέθηκε πλέον στην επόμενη κυβέρνηση. Ήδη τα δεδομένα δείχνουν αυτό που διαφαινόταν εξ αρχής. Και το κέντρο logistics στην περιοχή του πρώην ΟΔΔΥ και τα δύο τερατουργήματα – πολυώροφα κτήρια στάθμευσης οχημάτων δίπλα στο car terminal και η νέα προβλήτα κρουαζιέρας και τα τετράστερα και πεντάστερα ξενοδοχεία θα κατασκευαστούν κανονικά. Ακόμα και το εμπορικό κέντρο τύπου mall παρά τις αντιρρήσεις που έχει η ΕΣΑΛ εκτιμούμε ότι θα κατασκευαστεί. Μετά από σύσκεψη του νέου υπουργού Πλακιωτάκη με τον αναπληρωτή Διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΛΠ Άγγελο Καρακώστα και τον εκπρόσωπο του ΤΑΙΠΕΔ στο ΔΣ Λιάγκο, αποφασίστηκε ότι μέχρι τον Σεπτέμβριο όλα τα τεχνικά και νομικά κωλύματα πρέπει να έχουν λυθεί για να ξεκινήσει η υλοποίηση της καπιταλιστικής επένδυσης. Γι’ αυτό πρέπει να υποβάλει η COSCO επικαιροποιημένο το master plan το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, ώστε σε “πνεύμα καλής διάθεσης και συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων” να προχωρήσει το σχέδιο.
Η σιωπή των τοπικών αρχοντίσκων για μία ακόμη φορά είναι εκκωφαντική μάλλον στο πνεύμα καλής θέλησης για την απρόσκοπτη ολοκλήρωση των επενδύσεων της COSCO με τα αντίστοιχα ανταλλάγματα. Εξάλλου, οι δήμαρχοι Βρεττάκος και Λαγουδάκης είχαν σιωπήσει επιδεικτικά στην ιδιωτικοποίηση του λιμανιού και το master plan της COSCO με αντάλλαγμα την παραχώρηση εκτάσεων (όπως τα 86 στρέμματα που ανήκαν στον ΟΛΠ στην περιοχή των πρώην Λιπασμάτων και τα οποία αποδόθηκαν στον Δήμο Κερατσινίου – Δραπετσώνας για να προσφέρει βρώμικο άρτο και διάφορα αστικά θεάματα με το καλοκαιρινό φεστιβάλ του) και παροχή του 3,5% των κρατικών εσόδων από τα «οφέλη» της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ στους δήμους Πειραιά, Κερατσινίου-Δραπετσώνας και Περάματος, από τα οποία ο δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας παίρνει το 20% και ο δήμος Περάματος το 27%. Τώρα ο δήμαρχος Βρεττάκος, που “διερρήγνυε τα ιμάτιά του” ειδικά για το κέντρο logistics στον πρώην ΟΔΔΥ σιωπεί ηχηρά για μία ακόμη φορά, όπως και ο “θεσμικός διόσκουρός” του στην Περιφέρεια και πλέον απερχόμενος αντιπεριφερειάρχης Γαβρίλης (τις χλιαρές διαμαρτυρίες τους στη συνεδρίαση της επιτροπής τις αντιλαμβανόμαστε ως κινήσεις εντυπωσιασμού προς λαϊκή κατανάλωση).
ΚΑΜΙΑ ΑΝΟΧΗ ΣΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΩΝ ΚΥΡΙΑΡΧΩΝ
ΕΙΜΑΣΤΕ ΡΕΑΛΙΣΤΕΣ, ΠΑΛΕΥΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ «ΑΔΥΝΑΤΟ»
ΕΝΙΑΙΟ ΑΛΣΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΩΝ ΠΡΩΗΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ
ΕΙΜΑΣΤΕ ΡΕΑΛΙΣΤΕΣ, ΠΑΛΕΥΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ «ΑΔΥΝΑΤΟ»
ΕΝΙΑΙΟ ΑΛΣΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΩΝ ΠΡΩΗΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ
22 Ιουλίου 2019
Συνέλευση της Πλατείας Κερατσινίου - Δραπετσώνας
Συνέλευση της Πλατείας Κερατσινίου - Δραπετσώνας
